Grudzień w Szwecji pachnie szafranem.
I jeśli jest jeden smak, który naprawdę kojarzy się ze szwedzkim adwentem, to są to właśnie lussekatter.
Złote, miękkie bułeczki drożdżowe w charakterystycznym kształcie litery S, pieczone w grudniu i szczególnie związane z dniem św. Łucji.
Czym są lussekatter?
Lussekatter to tradycyjne szwedzkie bułeczki drożdżowe z dodatkiem szafranu.
Są lekko słodkie, intensywnie żółte i najczęściej dekorowane rodzynkami.
W Szwecji pojawiają się:
- w okresie adwentu,
- 13 grudnia, podczas Luciafirande,
- na przerwach na kawę w pracy,
- w domach, szkołach i przedszkolach.
Dla wielu Szwedów grudzień bez lussekatter po prostu nie istnieje.
Skąd wzięła się nazwa lussekatter?
Choć dziś lussekatter mocno kojarzą się z dniem św. Łucji, sama nazwa nie jest tak jednoznaczna, jak mogłoby się wydawać.
W Niderlandach i północnych Niemczech od dawna pieczono słodkie bożonarodzeniowe pieczywo zwane duivekater, które prawdopodobnie trafiło do Szwecji już w XVII wieku.
Z czasem nazwa została „zeszwedzczona” i w zachodniej Szwecji funkcjonowały określenia dyvelskatter lub dövelskatter.
Słowo dövel oznaczało dawniej diabła, dlatego czasem pojawia się teoria, że lusse w lussekatter może mieć związek z Lucyferem. Nie jest to jednak jednoznacznie potwierdzone.
Dopiero gdy bułeczki zaczęto piec specjalnie na dzień św. Łucji, nazwa lussekatter na dobre się przyjęła.
Szafran pojawił się w przepisach dopiero pod koniec XIX wieku.
Przepis po polsku – lussekatter
Jeśli uczysz się szwedzkiego, warto zacząć od wersji po polsku.
Dzięki temu łatwiej będzie Ci zrozumieć przepis po szwedzku i skupić się na języku, a nie na domyślaniu się sensu.
Składniki – ciasto szafranowe:
- 50 g drożdży
- 1 opakowanie szafranu
- 150 g masła
- 500 ml mleka
- ½ łyżeczki soli
- 200 g cukru
- ok. 1,5 kg mąki pszennej
Dodatkowo:
- 1 jajko (do posmarowania)
- rodzynki (do dekoracji)
Przygotowanie:
- Pokrusz drożdże do miski.
- Rozpuść masło w rondelku. Dodaj szafran i mleko, wymieszaj i podgrzej do ok. 37°C.
- Wlej mleko z masłem do drożdży i mieszaj, aż drożdże się rozpuszczą.
- Dodaj sól, cukier i mąkę (zostaw ok. 1 dl do wyrabiania).
- Wyrabiaj ciasto ok. 5 minut w mikserze lub 10 minut ręcznie.
- Przykryj i odstaw do wyrośnięcia na 45 minut.
- Uformuj bułeczki w kształt litery S i ułóż na blasze z papierem do pieczenia.
- Odstaw do ponownego wyrośnięcia na 30 minut.
- Nagrzej piekarnik do 200°C.
- Posmaruj bułeczki roztrzepanym jajkiem i udekoruj rodzynkami.
- Piecz 8–10 minut, aż będą złociste.
- Ostudź na kratce pod ściereczką.
Przepis po szwedzku – lussekatter
Poniżej znajdziesz klasyczny przepis po szwedzku, dokładnie w takiej formie, w jakiej funkcjonuje w Szwecji.
Ingredienser – saffransdeg:
50 g jäst
1 påse saffran
150 g smör
5 dl mjölk
0,5 tsk salt
2 dl socker
15 dl vetemjöl
Pensling:
1 ägg
Garnering:
russin
Gör så här:
Smula ner jästen i degbunken.
Smält smöret i en kastrull.
Tillsätt saffranet och mjölken, rör om och värm till ca 37°C.
Häll det smälta smöret och mjölken över jästen och rör tills den har löst sig.
Tillsätt övriga ingredienser men spara 1 dl mjöl till utbakningen.
Arbeta degen ca 5 minuter i maskin eller 10 minuter för hand.
Låt degen jäsa under bakduk i 45 minuter.
Knåda degen på mjölad bakbänk.
Baka ut lussekatter (rulla in ändarna åt varsitt håll så att de blir S-formade).
Lägg dem na plåtar med bakplåtspapper.
Låt jäsa under bakduk i 30 minuter.
Sätt ugnen på 200°C.
Pensla med uppvispat ägg och tryck i russin.
Grädda lussekatterna mitt i ugnen i 8–10 minuter.
Låt bullarna svalna na galler under bakduk.
Hugg in!
Chcesz poczuć julstämning i podkręcić swój szwedzki?
W kursie Julkalender czekają na Ciebie:
- 24 świąteczne lekcje języka szwedzkiego,
- życiowe zwroty używane przez Szwedów nie tylko w grudniu
W Julkalender znajdziesz również lekcję poświęconą lussekatter.
