Jeśli jesteś w Szwecji w grudniu i słyszysz hasło Gävlebocken, to wiedz jedno:
nie chodzi o zwykłą świąteczną ozdobę.
Gävlebocken to ogromny kozioł zrobiony ze słomy, który co roku pojawia się w mieście Gävle.
I co roku wszyscy zadają sobie to samo pytanie:
Czy kozioł przetrwa te święta?
Czym jest Gävlebocken?
Gävlebocken to duży julbock, czyli świąteczny kozioł, wykonany ze słomy.
Stoi zazwyczaj na Slottstorget w Gävle i od lat jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli szwedzkiego grudnia.
Julbock to stary skandynawski symbol związany ze świętami Bożego Narodzenia.
Ale ten konkretny kozioł z Gävle zasłynął z zupełnie innego powodu.
Nie przez swój wygląd.
Tylko przez to, ile razy został zniszczony.
Skąd wzięła się cała historia?
Pierwsza Gävlebocken została postawiona w 1966 roku.
Celem było przyciągnięcie ludzi do miasta w okresie świątecznym.
Nie dotrwała nawet do Nowego Roku.
Spłonęła w noc sylwestrową.
I tak zaczęła się tradycja… której nikt oficjalnie nie planował.
Co spotkało Gävlebocken na przestrzeni lat?
Na przestrzeni lat z kozłem działy się rzeczy naprawdę absurdalne:
- 1973 – kozioł został… ukradziony.
- 1975 – zawalił się sam z siebie.
- 1976 – wjechał w niego samochód.
- 1979 – po spaleniu zbudowano nowego kozła, a drugi został zniszczony.
A to był dopiero początek.
Najdziwniejsze historie z udziałem Gävlebocken
To wszystko wydarzyło się naprawdę:
- 2001 – 51-letni turysta z USA podpalił kozła, bo był przekonany, że to lokalna tradycja.
Został ukarany grzywną. - 2004 – kamera internetowa transmitująca obraz Gävlebocken została zhakowana.
Widzowie zobaczyli napis: Burn bockjävel (Płoń cholerny koźle)… po czym kozioł stanął w płomieniach. - 2005 – dwóch sprawców, jeden przebrany za Mikołaja, drugi za ludzika z piernika,
strzelało w kozła płonącymi strzałami. - 2010 – próba porwania Gävlebocken helikopterem do Sztokholmu.
Plan się nie udał. - 2023 – kozioł został… zjedzony przez ptaki.
Tak. Ptaki.
Dlaczego Gävlebocken wciąż stoi?
Dziś Gävlebocken jest:
- pilnowany,
- monitorowany,
- otoczony barierkami,
- transmitowany na żywo w internecie.
A mimo to…
każdego roku nikt nie ma stuprocentowej pewności, czy dotrwa do końca świąt.
I właśnie to sprawia, że stał się światowym fenomenem.
Gävlebocken jako część szwedzkiej kultury
Dla Szwedów Gävlebocken to coś więcej niż dekoracja.
To temat rozmów, żartów, memów i corocznych zakładów.
Jeśli uczysz się szwedzkiego i interesujesz się kulturą, to jedno z tych pojęć, które warto znać, bo regularnie wraca w grudniowych rozmowach i mediach.
Chcesz poznać szwedzkie święta także językowo?
W kursie Julkalender poznajesz szwedzkie Boże Narodzenie nie tylko od strony słownictwa, ale też kultury i zwyczajów.
W kalendarzu znajdziesz:
- 24 świąteczne lekcje języka szwedzkiego,
- życiowe zwroty używane nie tylko w okresie świątecznym,
Poczujesz julstämning (świąteczny nastrój) i podkręcisz swój szwedzki.
W Julkalender znajdziesz również lekcję poświęconą Gävlebocken.
